DE BEGROTING IS ALS EEN DEKEN IN DE WINTER…
Voorzitter, collega’s,
Een wijs man zei ooit: ‘de begroting is als een deken in de winter, als de een ‘m naar zich toetrekt, dan ligt de ander in de kou’. Het was wijlen Hans van Mierlo die wat mij betreft bijzonder scherp verwoordde waarom wij vandaag bij elkaar zijn: er zorg voor dragen dat álle inwoners van de gemeente ’s-Hertogenbosch vandaag gediend worden. Want een begroting is veel meer dan een optelsom van uitgaven en inkomsten met als hoogste doel boven de nul te scoren. Het is de verankering van maatschappelijke ambities in concrete daden. Het geeft antwoord op de vraag wiens dromen en noden gezien worden, en wie de kou zelf maar moet trotseren.
Voorzitter,
Het nieuwe stadsbestuur heeft economisch gezien het tij mee. Het geld klotst relatief gezien tegen de plinten. Meegesleurd door de wereldeconomie en de BV Nederland draait ook de economie van de BV Den Bosch op volle toeren. Aan de rechterzijde van het politieke spectrum gaat men er dan al snel van uit ‘dat het liftend tij ook de kleine bootje optilt’. Helaas blijkt dat maar al te vaak niet waar te zijn.
Want het economische tij mag dan mee zitten, de maatschappelijke uitdagingen zijn groot. En het is dan ook vanuit dat perspectief dat de fractie van de PvdA haar licht laat schijnen op deze begroting: dragen we zorg voor alle inwoners van onze gemeente – van hen die werken, gewerkt hebben of willen werken- en geeft de begroting een antwoord op de grote maatschappelijke opgaven van deze tijd.
Voorzitter,
Dan ziet mijn fractie reden voor een aantal complimenten.
Allereerst hoe we omgaan met werknemers in de zorg. Onlangs werd bekend dat er op verzoek van de fracties van o.a. de PvdA en SP 1,2 miljoen extra wordt uitgetrokken voor de huishoudelijke hulpen in onze stad. Hierdoor krijgen ze per 1 januari eerlijk cao loon in plaats van pas over twee jaar. Dat is een belangrijk signaal aan publieke werkers die voor ons als stad in de frontlinie opereren.
Ook heeft het nieuwe stadsbestuur meer ambitie om ons lokale deel te nemen in de opdracht de desastreuze opwarming van onze planeet tegen te gaan – daar worden stappen in de goede richting gezet en dat doet ons deugd.
Een verademing is ook dat BiEB, Muzerije en Babel verder kunnen. Vier jaar lang zagen we een gebrek aan voortgang en zelfs de onhaalbare wens de drie organisaties in één ontoereikend pand te proppen. We zijn dan ook blij dat er weer letterlijk ruimte is voor het belang van lezen, debat en cultuur-educatie.
Voorzitter,
Daarnaast zien we helaas ook dat dit stadsbestuur op een aantal maatschappelijke opgaven nog niet het antwoord op de mat legt waar de samenleving om schreeuwt:
Te beginnen bij de woningbouw, of beter gezegd, het gebrek daaraan. De ambitie om volgend jaar 850 nieuwe woningen te bouwen waarvan slechts 215 in de sociale sector is een veel te kleine. Zeker aangezien er jaarlijks ongeveer 125 sociale woningen verkocht worden. Met het voorziene bouwtempo en 10.000 actief woningzoekenden hebben we over zo’n 80 jaar de woningbehoefte van vandaag gerealiseerd. Wat is er gebeurd met de ambitie in de verkiezingsprogramma’s van de coalitiepartijen om 2000 tot 1500 woningen per jaar te bouwen? Er moet meer gebouwd, er moet meer sociaal gebouwd en we moeten weer durven uitbreiden in plaats van te denken dat we er met inbreiden wel komen. Daar dienen we dan ook twee voorstellen voor in.
Teleurgesteld zijn we ook als het gaat om de bestrijding van armoede in onze stad. Ook nu de crisis voorbij is moet een op de twaalf inwoners rondkomen van een inkomen onder het sociaal minimum waaronder 3200 kinderen. Het aantal inwoners langdurig in de armoede neemt zelfs toe. De afgelopen jaren is er een goede slag gemaakt met het vroeg signaleren en dus voorkomen van armoede en schulden maar het is hoog tijd om een effectieve bestrijding van de ergste gevolgen van een bestaan onder het bestaansminimum ook actief op te pakken. Het bieden van een fatsoenlijke Bossche basis is wat mijn fractie betreft een kerntaak: één centrale intake, ontsluiting van al het aanbod, een gezamenlijke inkomenstoets. Er kan zoveel meer. Reden voor de fracties van de SP en PvdA om binnenkort met een gezamenlijke initiatiefnota te komen.
Voorzitter, meer ambitie zien we ook graag als het gaat om het aan het werk helpen van mensen die langdurig werkloos zijn. In crisistijd is de meeste aandacht uitgegaan naar het aan het werk helpen van mensen die relatief makkelijk nog een baan konden vinden. Nu is het echt tijd voor die duizenden anderen. U kent onze ambitie op het gebied van publieke banen maar vandaag vragen we om eerst maar eens een vliegende start te geven aan het door ons zo vurig bepleitte experiment om bij te verdienen in de bijstand. Thuiszorgorganisaties in onze stad gaven aan dat ze graag mensen met een uitkering via het experiment in dienst nemen. Wij zeggen: pak die uitgestoken hand met beide handen aan.
Daarnaast pleitten wij met het CDA en andere partijen voor meer beschutte werkplekken. Den Bosch hoort wat ons betreft voorop te lopen in het bieden van werk aan mensen die anders aan de kant zouden staan – ook als het gaat om het scherp houden van de Haagse beleidsmakers. Daar zien we graag de tanden van de wethouder.
Voorzitter, ook vragen wij om een stop op payrolling. Juist de overheid hoort het goede voorbeeld te geven als het gaat om arbeidsvoorwaarden. Dan past het niet om tegen honderden medewerkers, werkzaam voor onze gemeente, te zeggen dat ze genoegen moeten nemen met mindere arbeidsvoorwaarden dan hun collega’s. Inmiddels wil het Kabinet er van af, beweegt de VNG er van weg en is het hoog tijd dat onze gemeente een pas op de plaats maakt.
Voorzitter,
De grote opgave om onze stad klimaatneutraal de tweede helft van deze eeuw in te leiden vraagt om bijzondere aandacht voor de inwoners die niet twee keer modaal verdienen. Het zijn de slimme ondernemers zoals blue bear, vooruitstrevende agrariërs en inwoners met een hoog inkomen waar we ons weinig zorgen over hoeven te maken. Die weten de baten van klimaatverandering wel te vinden. We vrezen de door financiën becijferde situatie dat lage inkomens straks zes keer meer kwijt zijn van hun inkomen aan klimaatlasten dan hoge inkomens. Dit door exorbitant stijgende energielasten. Dat is ten eerste oneerlijk en ten tweede de bijl aan de wortel van het draagvlak voor de omslag naar een klimaatneutrale stad. Vandaar dat wij twee voorstellen indienen. Één om dit scherp in de smiezen te houden, de ander om ook mensen met een klein inkomen te laten profiteren van de bouw van de windmolen op west.
Tot slot, voorzitter, is mijn fractie verheugd over een drietal initiatieven van onze kant die waarschijnlijk op brede steun bij oppositie en coalitie kunnen rekenen. Dat er extra budget komt voor het jeugd en jongerenwerk in onze stad, daar waar eerder dit jaar mijn fractie met de Bossche VVD daar al aandacht voor vroeg, is een succes waar maatschappelijke initiatieven zoals De Poort, Hambaken Gym en Jong Actief meer jongeren mee kunnen helpen op het soms bochtige pad naar een betekenisvol bestaan. Dat de Maaspoort niet langer genoegen moet nemen met de eeuwige belofte van een mogelijk station in 2040 maar wellicht al eerder kan rekenen op een snelle busverbinding is een stap vooruit voor duizenden inwoners. En dat er een hand uitgestoken wordt uitgestoken naar Urban initiatieven die ’s-Hertogenbosch van een totaal andere kant laten zien is mooi en smaakt naar meer.
Voorzitter, als de maatschappelijke opgaven zo groot zijn als nu, als de verdeeldheid in de samenleving en daarmee ook het aantal partijen in deze raad zo groot is, dan moeten volksvertegenwoordigers en bestuurders hun opdracht extra serieus nemen. De PvdA zal uw College aanjagen als u te gemakkelijk achterover leunt. We zullen u van ideeën en initiatieven voorzien als u zelf het antwoord nog niet heeft op de grote maatschappelijke uitdagingen van deze tijd. We zullen u ook steunen als u goed doet voor ’s-Hertogenbosch en haar inwoners. Maar bovenal zullen we waken over de opdracht om plek voor iedereen te scheppen onder de warme deken die we horen te bieden.
Er valt nog veel werk te verzetten.
Dank u wel,
